Is it the stupid economy?

Týskvøldið hevði eg eina framløgu um amerikanska valgið í Føroyahúsinum sum partur av upphitingini til valnáttina. Uppleggið frá fyriskiparunum hjá MFS ljóðaði:

• ”Hvussu er politiska skipanin í USA sett saman og hvussu virkar hon?” v/ Stefan í Skorini, stjórnmálafrøðingi
• "Hvørji eru høvuðsevnini eru til forsetavalið í ár? Hvat hevur eyðkent amerikanskan politikk seinastu fýra árini?” v/ Heina Kristiansen, bachelor í International Business and Politics
• ”Hvønn týdning hevur búskaparkreppan fyri valið og hvussu hevur hon ávirkað valdystin?” v/ Flóvin Eidesgaard, búskaparfrøðingi

Hóast eg hevði nógv at siga um spurningin, var rættiliga trupult at finna út av, hvussu tað skuldi grípast an. So tað bleiv improviserað -- út frá myndum. Tvs. eg hugsaði ta søguna ígjøgnum, ið eg vildi fortelja, og hon var henda:

• Nógvir faktorar spæla inn, hvat fólk velja, men búskapurin ger ofta munin við at flyta veljararnar á miðjuni
• Orsøkin til kreppuna er frá tíðini áðrenn Obama gjørdist forseti (og gjørdi honum valgið í 2008 lættari at vinna)
• Kreppan hevur svárar avleiðingar við sær fyri amerikanarar -- men tað kundi verið uppaftur verri
• Handfaringin hjá Obama av kreppuni hevur verið á góðari leið, og gongdin síðani tí eisini -- bæði samanborið við søgulig fordømi og samanborið við onnur lond í hesu kreppuni
• Búskapargongdin seinasta árið ger Obama til lítlan favorit at vinna valgið, og hann hevur verið favorittur síðani ársbyrjan
• Tey tiltøk sum Obama hevur fingið framt fyri at bjargað búskapinum geva eisini politiskar fyrimunir til hetta valgið
• Amerikanski búskapurin hevur stórar avbjóðingar frameftir, serliga orsakað av stórum ójavna (og hetta er eisini í stóran mun frá tíðini áðrenn Obama gjørdist forseti)
• Ein munur í búskaparpolitikkinum hjá Obama og Romney er at avbjóðarin satsar uppá gamlar vinnur (og statir við gomlum vinnum) og tað kostar politiskt í statum við nýggjum vinnum, sum Romney má vinna fyri at gerast forseti
• Demokratarnir (og sostatt Obama) hava nú ein ávísan fyrimun av valskipanini (hesin fyrimunur var fyrr til republikanararnar) við "electoral college"

... og so brúkti eg tvey kvøld uppá at leita á internetinum eftir grafum og myndum, sum kundu brúkast at lýsa tað eg vildi siga. Við mær í Føroyahúsið hevði eg PowerPoint við 93 slides, harav eg brúkti tær 86. Forsíðan var henda:

Eg fari at venda aftur til og viðgera nakrar av spurningunum frá míni framløgu her á blogginum, tí teir hava týdning út um forsetavalgið. Teir kunnu læra okkum eitt sindur um búskaparfrøði og góðan búskaparpolitikk.