Sider

lørdag den 21. februar 2004

Lógin hjá Murphy

(Grein í Sosialinum 21. februar 2004 undir teiginum »Teldubrævið«)

Lógin hjá Murphy (»If anything can go wrong, it will«) hevur eina útgávu fyri búskaparfrøðiliga ráðgeving:

Tá búskaparfrøðingarnir eru samdir um tilmæli, hava teir minst ávirkan. Tá teir vita minst og eru ósamdir, verður lurta eftir teimum. (mín týðing)


Hetta galdar nokk eisini fyri fiskifrøðingar og nógvar aðrar frøðingar.

Hetta síggja vit kanska serliga í valstríði, har búskaparpolitisk og onnur uppskot kunnu verða væl undirbygd við endurgevingum frá búskaparfrøðingum og øðrum serfrøðingum, samstundis sum atfinnararnir eisini endurgeva sínar serfrøðingar.

Eitt aktuelt dømi er uppskotið hjá samgonguni um ein skattalætta og samstundis at hækka inngjaldið til Arbeiðsmarknaðareftirlønargrunnin (sum fyrr æt »Samhaldsfasti«). Tað var kanska eitt PR-mistak av teimum stóru, tá samgongan almannakunngjørdi hetta saman, men uttan samstundis at almannakunngera hvussu stóra øking í útgjaldinum frá Samhaldsfasta, økingin av inngjaldinum fór at hava sum beinleiðis avleiðing.

Tí tá atfinnararnir fóru at rokna, var inngjaldið til Samhaldsfasta tikið við sum skattahækking. Men útgjaldið úr Samhaldsfasta var als ikki rokna uppí. Tí gjørdist sosiala slagsíðan so ógvuslig í útrokningunum.

Hvussu nógv prosent aftrat lønini hevði Føroya Arbeiðarafelag skula havt í eftirlønargrunn fyri at teirra limir við eftirlønaraldur skulu fáa eitt eftirlønarútgjald sum svarar til økingina, sum nú kemur í útgjaldinum frá Samhaldsfasta?

Var tað henda øking av útgjaldinum, sum gjørdi atfinningarnar frá fakfeløgunum so nógv veikari eftir kunnandi fundin við landsstýrismannin í fíggjarmálum og løgmann um broytingarnar og avleiðingarnar? PowerPoint er ikki so galið.

Sannleikin man vera, at tað er hvørki so gott sum samgongan sigur, ella so ringt sum atfinnarar siga.

Tí er tað skilabesta nokk at gera sum Hermann Oskarsson, formaður í búskaparráðnum, mælti til og lurta eftir óheftum serfrøðingum, áðrenn broytingarnar verða framdar. Men um lógin hjá Murphy fyri búskaparfrøðiliga ráðgeving heldur, verður tað ikki gjørt.

Eitt grovt dømi um misbrúk av serkunnleika er mátin stjórnirnar hjá George W. Bush og Tony Blair brúktu fregnartænastufrágreiðingar til at grundgeva fyri at fara í kríggj í Irak.

Metingarnar hjá fregnartænastunum vórðu valdar burturúr sum Bush og Blair lysti, og veruleikin varð snaraður. Og listin við ítøkiligum lygnum hjá Bush í røðum fyri kongressini, í sjónvarpsrøðum og á tíðindafundum er langur. Colin Powell, uttanríkisráðharri, var í ST við følskum prógvum fyri vandanum frá hópoyðingarvápnum í Irak.

Við teimum ræðuligu avleiðingunum, sum eru av kríggi, er avgerðin um kríggj á skeivum ella følskum grundarlag kanska skeivasta avgerð hjá nøkrum amerikanskum forseta í hvussu er í fimmti ár. Irakar verða helst fegnir í longdini, hóast eisini teir hava mist. Kanska var avgerðin um kríggið røtt, men grundarlagið má vera í lagi, og fólk má fáa sannleikan at vita.

Politikkur sum ikki er umhugsaður og fyrireikaður og er grundaður á holla vitan kann gera størri skaða enn gagn. Tá talan er um búskaparpolitikk kunnu avleiðingarnar gerast ringast fyri júst tey, sum politikkurin skuldi hjálpa.

Politikkur sum í stóran mun er grundaður á serfrøðingatilmæli er kanska minni spennandi, men hann heldur kanska betur í longdini.

Tað er kanska besta argument fyri at gera breiðar semjur, eisini tá man hevur smalan meiriluta.